അദ്ധ്യായം 1 

                    

                                             അർജ്ജുനവിഷാദയോഗം 

അഥ പ്രഥമോഽധ്യായഃ |

ധൃതരാഷ്ട്ര ഉവാച |

ധർമ്മ ക്ഷേത്രേ കുരുക്ഷേത്രേ സമവേതാ യുയുത്സവഃ 

മാമകാഃ പാണ്ഡവാ ശ്ചൈവ കിമകുര്വത  സംജയ  1 

സംജയ ഉവാച |

ദൃഷ്ട്വാ തു പാംഡവാനീകം വ്യൂഢം ദുര്യോധനസ്തദാ 

ആചാര്യമുപസംഗമ്യ രാജാ വചനമബ്രവീത്  2 

പശ്യൈതാം പാണ്ഡു പുത്രാണാമാചാര്യ മഹതീം ചമൂം 

വ്യൂഢാം ദ്രുപദപുത്രേണ തവ ശിഷ്യേണ ധീമതാ  3 

അത്ര ശൂരാ മഹേഷ്വാസാ ഭീമാര്ജുനസമാ യുധി 

യുയുധാനോ വിരാടശ്ച ദ്രുപദശ്ച മഹാരഥഃ  4 

ധൃഷ്ടകേതുശ്ചേകിതാനഃ കാശിരാജശ്ച വീര്യവാൻ 

പുരുജിത്കുംതിഭോജശ്ച ശൈബ്യശ്ച നരപുംഗവഃ  5 

യുധാമന്യുശ്ച വിക്രാംത ഉത്തമൌജാശ്ച വീര്യവാൻ 

സൌഭദ്രോ ദ്രൌപദേയാശ്ച സര്വ ഏവ മഹാരഥാഃ  6 

അസ്മാകം തു വിശിഷ്ടാ യേ താന്നിബോധ ദ്വിജോത്തമ 

നായകാ മമ സൈന്യസ്യ സംജ്ഞാര്ഥം താന്ബ്രവീമി തേ  7 

ഭവാന്ഭീഷ്മശ്ച കര്ണശ്ച കൃപശ്ച സമിതിംജയഃ 

അശ്വത്ഥാമാ വികര്ണശ്ച സൌമദത്തിസ്തഥൈവ ച  8 

അന്യേ ച ബഹവഃ ശൂരാ മദര്ഥേ ത്യക്തജീവിതാഃ 

നാനാശസ്ത്രപ്രഹരണാഃ സര്വേ യുദ്ധവിശാരദാഃ  9 

അപര്യാപ്തം തദസ്മാകം ബലം ഭീഷ്മാഭിരക്ഷിതം 

പര്യാപ്തം ത്വിദമേതേഷാം ബലം ഭീമാഭിരക്ഷിതം  10 

അയനേഷു ച സര്വേഷു യഥാഭാഗമവസ്ഥിതാഃ 

ഭീഷ്മമേവാഭിരക്ഷംതു ഭവംതഃ സര്വ ഏവ ഹി  11 

തസ്യ സംജനയന്ഹര്ഷം കുരുവൃദ്ധഃ പിതാമഹഃ 

സിംഹനാദം വിനദ്യോച്ചൈഃ ശംഖം ദധ്മൌ പ്രതാപവാൻ  12 

തതഃ ശംഖാശ്ച ഭേര്യശ്ച പണവാനകഗോമുഖാഃ 

സഹസൈവാഭ്യഹന്യംത സ ശബ്ദസ്തുമുലോഽഭവത്  13 

തതഃ ശ്വേതൈര്ഹയൈര്യുക്തേ മഹതി സ്യംദനേ സ്ഥിതൌ 

മാധവഃ പാംഡവശ്ചൈവ ദിവ്യൌ ശംഖൌ പ്രദഘ്മതുഃ  14 

പാംചജന്യം ഹൃഷീകേശോ ദേവദത്തം ധനംജയഃ 

പൌംഡ്രം ദധ്മൌ മഹാശംഖം ഭീമകര്മാ വൃകോദരഃ  15 

അനംതവിജയം രാജാ കുംതീപുത്രോ യുധിഷ്ഠിരഃ 

നകുലഃ സഹദേവശ്ച സുഘോഷമണിപുഷ്പകൌ  16 

കാശ്യശ്ച പരമേഷ്വാസഃ ശിഖംഡീ ച മഹാരഥഃ 

ധൃഷ്ടദ്യുമ്നോ വിരാടശ്ച സാത്യകിശ്ചാപരാജിതഃ  17 

ദ്രുപദോ ദ്രൌപദേയാശ്ച സര്വശഃ പൃഥിവീപതേ 

സൌഭദ്രശ്ച മഹാബാഹുഃ ശംഖാംദധ്മുഃ പൃഥക്പൃഥക്  18 

സ ഘോഷോ ധാര്തരാഷ്ട്രാണാം ഹൃദയാനി വ്യദാരയത് 

നഭശ്ച പൃഥിവീം ചൈവ തുമുലോ വ്യനുനാദയൻ   19 

അഥ വ്യവസ്ഥിതാംദൃഷ്ട്വാ ധാര്തരാഷ്ട്രാന്കപിധ്വജഃ 

പ്രവൃത്തേ ശസ്ത്രസംപാതേ ധനുരുദ്യമ്യ പാംഡവഃ  20 

ഹൃഷീകേശം തദാ വാക്യമിദമാഹ മഹീപതേ

അര്ജുന ഉവാച 

സേനയോരുഭയോര്മധ്യേ രഥം സ്ഥാപയ മേഽച്യുത  21 

യാവദേതാന്നിരീക്ഷേഽഹം യോദ്ധുകാമാനവസ്ഥിതാൻ  

കൈര്മയാ സഹ യോദ്ധവ്യമസ്മിന്രണസമുദ്യമേ  22 

യോത്സ്യമാനാനവേക്ഷേഽഹം യ ഏതേഽത്ര സമാഗതാഃ 

ധാര്തരാഷ്ട്രസ്യ ദുര്ബുദ്ധേര്യുദ്ധേ പ്രിയചികീര്ഷവഃ  23 

സംജയ ഉവാച 

ഏവമുക്തോ ഹൃഷീകേശോ ഗുഡാകേശേന ഭാരത 

സേനയോരുഭയോര്മധ്യേ സ്ഥാപയിത്വാ രഥോത്തമം  24 

ഭീഷ്മദ്രോണപ്രമുഖതഃ സര്വേഷാം ച മഹീക്ഷിതാം  

ഉവാച പാര്ഥ പശ്യൈതാന്സമവേതാന്കുരൂനിതി  25 

തത്രാപശ്യത്സ്ഥിതാന്പാര്ഥഃ പിതൄനഥ പിതാമഹാൻ  

ആചാര്യാന്മാതുലാന്ഭ്രാതൄന്പുത്രാന്പൌത്രാന്സഖീംസ്തഥാ  26 

ശ്വശുരാന്സുഹൃദശ്ചൈവ സേനയോരുഭയോരപി 

താന്സമീക്ഷ്യ സ കൌംതേയഃ സര്വാന്ബംധൂനവസ്ഥിതാനൻ   27 

കൃപയാ പരയാവിഷ്ടോ വിഷീദന്നിദമബ്രവീത്

അര്ജുന ഉവാച 

ദൃഷ്ട്വേമം സ്വജനം കൃഷ്ണ യുയുത്സും സമുപസ്ഥിതം   28 

സീദംതി മമ ഗാത്രാണി മുഖം ച പരിശുഷ്യതി 

വേപഥുശ്ച ശരീരേ മേ രോമഹര്ഷശ്ച ജായതേ 29 

ഗാംഡീവം സ്രംസതേ ഹസ്താത്ത്വക്ചൈവ പരിദഹ്യതേ 

ന ച ശക്നോമ്യവസ്ഥാതും ഭ്രമതീവ ച മേ മനഃ  30 

നിമിത്താനി ച പശ്യാമി വിപരീതാനി കേശവ 

ന ച ശ്രേയോഽനുപശ്യാമി ഹത്വാ സ്വജനമാഹവേ  31 

ന കാംക്ഷേ വിജയം കൃഷ്ണ ന ച രാജ്യം സുഖാനി ച 

കിം നോ രാജ്യേന ഗോവിംദ കിം ഭോഗൈര്ജീവിതേന വാ  32 

യേഷാമര്ഥേ കാംക്ഷിതം നോ രാജ്യം ഭോഗാഃ സുഖാനി ച 

ത ഇമേഽവസ്ഥിതാ യുദ്ധേ പ്രാണാംസ്ത്യക്ത്വാ ധനാനി ച  33 

ആചാര്യാഃ പിതരഃ പുത്രാസ്തഥൈവ ച പിതാമഹാഃ 

മാതുലാഃ ശ്വശുരാഃ പൌത്രാഃ ശ്യാലാഃ സംബംധിനസ്തഥാ  34 

ഏതാന്ന ഹംതുമിച്ഛാമി ഘ്നതോഽപി മധുസൂദന 

അപി ത്രൈലോക്യരാജ്യസ്യ ഹേതോഃ കിം നു മഹീകൃതേ  35 

നിഹത്യ ധാര്തരാഷ്ട്രാന്നഃ കാ പ്രീതിഃ സ്യാജ്ജനാര്ദന 

പാപമേവാശ്രയേദസ്മാന്ഹത്വൈതാനാതതായിനഃ  36 

തസ്മാന്നാര്ഹാ വയം ഹംതും ധാര്തരാഷ്ട്രാന്സ്വബാംധവാൻ 

സ്വജനം ഹി കഥം ഹത്വാ സുഖിനഃ സ്യാമ മാധവ  37 

യദ്യപ്യേതേ ന പശ്യംതി ലോഭോപഹതചേതസഃ 

കുലക്ഷയകൃതം ദോഷം മിത്രദ്രോഹേ ച പാതകം  38 

കഥം ന ജ്ഞേയമസ്മാഭിഃ പാപാദസ്മാന്നിവര്തിതും  

കുലക്ഷയകൃതം ദോഷം പ്രപശ്യദ്ഭിര്ജനാര്ദന  39 

കുലക്ഷയേ പ്രണശ്യംതി കുലധര്മാഃ സനാതനാഃ 

ധര്മേ നഷ്ടേ കുലം കൃത്സ്നമധര്മോഽഭിഭവത്യുത  40 

അധര്മാഭിഭവാത്കൃഷ്ണ പ്രദുഷ്യംതി കുലസ്ത്രിയഃ 

സ്ത്രീഷു ദുഷ്ടാസു വാര്ഷ്ണേയ ജായതേ വര്ണസംകരഃ  41 

സംകരോ നരകായൈവ കുലഘ്നാനാം കുലസ്യ ച 

പതംതി പിതരോ ഹ്യേഷാം ലുപ്തപിംഡോദകക്രിയാഃ  42 

ദോഷൈരേതൈഃ കുലഘ്നാനാം വര്ണസംകരകാരകൈഃ 

ഉത്സാദ്യംതേ ജാതിധര്മാഃ കുലധര്മാശ്ച ശാശ്വതാഃ  43 

ഉത്സന്നകുലധര്മാണാം മനുഷ്യാണാം ജനാര്ദന 

നരകേഽനിയതം വാസോ ഭവതീത്യനുശുശ്രുമ  44 

അഹോ ബത മഹത്പാപം കര്തും വ്യവസിതാ വയം 

യദ്രാജ്യസുഖലോഭേന ഹംതും സ്വജനമുദ്യതാഃ  45 

യദി മാമപ്രതീകാരമശസ്ത്രം ശസ്ത്രപാണയഃ 

ധാര്തരാഷ്ട്രാ രണേ ഹന്യുസ്തന്മേ ക്ഷേമതരം ഭവേത്  46 

സംജയ ഉവാച 

ഏവമുക്ത്വാര്ജുനഃ സംഖ്യേ രഥോപസ്ഥ ഉപാവിശത് 

വിസൃജ്യ സശരം ചാപം ശോകസംവിഗ്നമാനസഃ  47 

ഓം തത്സദിതി ശ്രീമദ്ഭഗവദ്ഗീതാസൂപനിഷത്സു ബ്രഹ്മവിദ്യായാം യോഗശാസ്ത്രേ ശ്രീകൃഷ്ണാര്ജുനസംവാദേ

അര്ജുനവിഷാദയോഗോ നാമ പ്രഥമോഽധ്യായഃ 1 

                                                                  ഹരിഃ ഓം 

                                                   ഹരിഃ ഓം

\